ISO 14001:2015
استاندارد ها در سازمان جهانی استاندارد هر ۳ تا ۵ سال یکبار مورد بازنگری قرار گرفته و و در صورت نیاز تغییر ویرایش پیدا می کنند. استاندارد مدیریت محیط زیست ISO 14001 ینج سال بعد از انتشار متن اولیه بوسیله سازمان جهانی استاندارد مورد بازنگری قرارگرفت و استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۰۴ منتشر شد. با توجه به بازخورد های مثبت رسیده در سال ۲۰۰۹ نیازی به بازنگری این استاندارد توسط کمیته فنی ISO/TC 207 SC 1 احساس نشد بالاخره در سال ۲۰۱۳ مقرر شد با نظر خواهی از شرکت های گواهی دهنده و بازخورد های نهادهای زیست محیطی کشورهای عضو این استاندارد در جهت بهبود بازنگری گردد.
پیش نویس نهایی استاندارد ISO 14001:2015 در جولای ۲۰۱۴ جهت آگاهی عموم منتشر شد. این استاندارد با هماهنگی کمیته ۱۷۶ که مسئولیت به روز آوری استاندارد ISO 9001 را بعهده دارد بازنگری و تدوین شده است. انتظار میرود متن نهایی استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ برای اجرا در ژانویه ۲۰۱۵ ابلاغ شود و سازمان های دارای گواهینامه ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۰۴ سه سال برای ارتقا سامانه مدیریت زیست محیطی خود از استاندارد ISO 14001: 2004 به ISO 14001:2015 فرصت دارند.
تغییرات استاندارد مدیریت محیط زیست ISO 14001:2015 با ویرایش ۲۰۰۴ چیست؟
ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵ بر نگرش استراتژیک به مسئله محیط زیست در سازمان تاکید فراوانی کرده است و از سازمان خواسته ان را به عنوان یکی از پایه ها در مدیریت راهبردی خود لحاظ کند و به این نکته سازمان ها توجه کنند که سامانه مدیریت زیست محیطی نقش روشن در سود شرکت و توسعه پایدار دارد. همینطور از سازمان می خواهد نظرات ذینفعان و قوانین ملی و بین المللی را در طرح ریزی سیستم مدیریت محیط زیست خود در نظر بگیرد. بویژه هنگامی که این مسائل بر روی عملکرد و خطرات زیست محیطی سازمان تاثیر مستقیم دارد.
در استاندارد ISO 14001:2015 تاکید بیشتری بر فرایند مدیریت ریسک شده است و شفاف سازی در ارتباط با مدیریت ریسک انجام شده و به صراحت از سازمان خواسته نظرات ذینفعان را در آن انعکاس دهند. با توجه به اینکه در استاندارد ISO 9001:2015 نیز مدیریت ریسک یکی از الزامات جدید اضافه شده به این استاندارد می باشد لذا تغییر در استاندارد ISO 14001:2015 در این زمینه ضروری به نظر می رسید.
بعلاوه در ISO 14001:2015 تاکید فراوانی بر رهبری و نقش ان در توسعه فرهنگ مدیریت محیط زیست و جلوگیری از آلودگی شده. از آنجا که یک یک کارکنان سازما در شکل گیری و پیاده سازی این استاندارد نقش دارند لذا این مسئله در ویرایش ۲۰۱۵ استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ به صورت روشن مورد تاکید قرار گرفته است.
در استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵ به طور واضح بر پیشگیری به جای انجام اقدامات اصلاحی برای حفاظت از محیط زیست و جلو گیری از ضرر و زیان به آن تاکید شده است. در این متن از واژه کلی محیط زیست استفاده نشده بلکه به صراحت از جلوگیری از تغییرات آب و هوایی ، کاهش مصرف سوخت های فسیلی ،حفاظت از تنوع زیستی و اکو سیستم ها و غیره تاکید شده.
یکی از مشکلات عمده در پیاده سازی استاندارد ISO 14001 : 2004 که به شرکت ASYS به اطلاع کمیته بازنگری کننده رساند مسئله عدم توجه به چرخه حیاط محصول بود بر اساس گزارشی که ایسیس اسپانیا به کمیته ارائه کرد تقریبا در ۷۳ در صد شرکت ها به مسئله چرخه حیات محصول و نقش ان بر محیط زیست توجهی نشده بود بر این مبنا در ویرایش جدید ISO 14001:2015 به این مسئله توجه شده و از سازمان ها خواسته شده چرخه حیات محصولات و سازمان را به طور خاص مورد توجه قرار داده و در انجام ریسک آنالیز و طرح ریزی سیستم به ان توجه کند بویژه این مسئله برای مرحله پایانی عمر محصول و یا سازمان الزام شده که چطور با پسماند های مربوطه برخورد می شود.
ارتباطات و نقش ان در اثربخشی سامانه مدیریت زیست محیطی جز مهم ترین مسائلی است که در ویرایش جدید ایزو ۱۴۰۰۱ به ان پرداخته شده در ویرایش قبلی از سازمان خواسته شده بود در ارتباط با ارتباطات خارجی تصمیم گیری کند اما درا ین استاندارد این مطلب الزام شده است بویژه این مسئله در ارتباط با اطلاعات مورد تاکید قرار گرفته.
هزینه ارتقا استاندارد ISO 14001 : 2004 به ISO 14001 : 2015
شرکت ها برای اخذ گواهینامه ISO 14001:2015 در ابتدا باید شخصا یا به کمک یک مشاور سیستم خود را ارتقا دهند. اگر سیستم ISO 14001:2004 در سازمان بخوبی پیاده شده باشد هزینه اجرایی زیادی به شرکت تحمیل نمی شود چون عملا تغییر فوق العاده ای در این استاندارد بوجود نیامده بجز تاکید بر چرخه حیات محصول که شامل پسماند و بازیافت آن هم می شود که در اروپا الزامی بوده شرکت ها تقریبا از دهه ۹۰ قرن ۲۰ آن را اجرا می کردند. هزینه ارتقا ISO 1400:2004 به ISO 14001:2015 که از طرف شرکت ASYS دریافت می شود برابر هزینه سورلانس ( ممیزی مراقبتی) می باشد. اعم از اینکه گواهینامه ISO 1400:2004 توسط ASYS صادر شده باشد و یا توسط سایر شرکت های گواهی دهنده مانند شرکت BSI انگلستان شرکت TUV آلمان شامل RW TUV که اکنون TUV NORD نامیده می شود و یا شرکت TUV INTERCERT و یا TUV RHILAND شرکت DNVنروژ شرکت SGS شرکت IMQ شرکت گواهی دهنده BV که جز شرکت های معتبر گواهی دهنده هستند صادر شده باشد.
ما پیشنهاد می کنیم با توجه به انتشار متن استاندارد ISO 9001:2015 به صورت رسمی در سپتامبر ۲۰۱۵ ارتقا این دو استاندارد ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۴۰۰۱ در سازمان ها با هم انجام شود. این کار باعث کاهش هزینه مشاوره جلوگیری از دوباره کاری در طرحریزی سیستم و مستندات می شود. اینکه ارتقا ISO 1400:2004 به ISO 14001:2015 چقدر زمان می برد باید گفت در صورت طراحی و اجرای مناسب استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۰۴ این زمان حدود دو ماه برآورد می شود.
ما اقدام به برگزاری دوره های ارتقا استاندارد ISO 14001:2015 و ثبت نتایج آن در سایت شرکت ASYS ACADEMY می نماییم. برای اطلاعات بیشتر به سایت آسیس آکادمی مراجعه فرمایید.