سیستم مديريت محيط زيست استاندارد (ISO 14001)
از اواسط قرن بیستم میلادی محیط زیست و حفظ آن اهمیت فوق العاده ای پیدا کرد بنا بر اعلام برنامه توسعه و محیط زیست سازمان ملل متحد میزان گاز های گلخانه ای در سال ۲۰۱۴ میلادی بیش از ۱۵۰ برابر آغاز قرن ۲۰ میلادی بوده و ذخایر سوخت فسیلی تنها جوابگوی ۴۰ سال دیگر می باشد سطح جنگل ها به یک پنجم تقلیل یافته و گونه های زیادی در خطر انقراض می باشند. لذا سازمان جهانی استانداردسازی تدوین یک استاندارد در ارتباط با محیط زیست را در دستور کار قرارداد. استاندارد خانواده ISO 14000 شامل استاندارد هاي بين المللي در رابطه با سيستم هاي زيست محيطي مي باشد. این استاندارد به منظور ایجاد توارن بین دو هدف حفظ سود آوری و کاهش اثرات زیست محیطی طراحی شده است .
استاندارد ISO 14001 از زمان صدور اولیه تاکنون دوبار مورد تجدید نظر قرار گرفته است و ویرایش ۲۰۱۵ آن به عنوان در سال ۲۰۱۵ منتشر شده و استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۰۴ باطل خواهد شد.
هدف از پیاده سازی ISO 14001:2015 :
ایجاد زمینه مناسبی برای سازمانها در درک مفاهیم محیط زیستی و بکارگیری روشهای متفاوت در طرحریزی، اجرا و کنترل فرآیندهای سازمان در توجه به رویکرد محیط زیستی فراهم می آورد و منجر به کاهش آلاینده های محیط زیستی میشود.
دامنه کاربرد ISO 14001:2015 :
استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ در تمام سازمانها و ارگانهای مختلف برای حفظ محیط زیست ومصرف بهینه کاربرد دارد بویژه پیاده سازی این استاندارد به شرکت های که نقش آلاینده محیط زیست مانند پتروشیمی ها شرکت هانفتی ، خودرو ساز صنایع کاغذ سازی ، نساجی ، خودرو سازی ، ذوب فلزات و غیره توصیه می شود.
مزایای پیاده سازی ISO14001:2015 :
• پیشگیری از آلودگی محیط زیست و کاهش گاز های گلخانه ای
• بازیافت و کاهش پسماندها و استفاده مجدد از مواد
• رعایت قوانین ملی و مرتبط با مسائل محیط زیستی
• کاهش ریسک فعالیت های زیست محیطی سازمان
• کاهش خطراتی که سلامت ذینفعان را تهدید می کند
• کنترل هزینه ها و استفاده بهینه مواد اولیه، انرژی و منابع طبیعی
• توجه به جنبه های زيست محيطی در ارائه خدمات، توليد و کاهش سطح ريسکهای زيست محيطی در فعاليتهای شرکت
• کاهش اثرات ناگوار ناشی از عملکرد های صنعت بر محیط زیست
• کنترل هزینه ها و استفاده بهینه مواد اولیه، انرژی و منابع طبیعی
• بازیافت کنترل شده ضایعات
• استفاده بهينه از منابع طبيعي
• صرفه جويي در هزينه و زمان با توجه به نگرش سيستماتيک و آينده نگر
• افزایش رضايت در محيط و ايجاد انگيزه در کارکنان
• کسب مزیت رقابتی در مقایسه با رقبا
• افزایش بهره وری وکاهش بارمالی
• یکپارچه کردن سیستم های مدیریتی وبهبود روشهای مدیریت
• کاهش هزینه های ناشی از اتلاف موادو انرژی
تفاوت اصلی ISO 14001:2015 با ویرایش ۲۰۰۴ چیست؟
ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵ بر نگرش استراتژیک به مسئله محیط زیست در سازمان تاکید فراوانی کرده است و از سازمان خواسته ان را به عنوان یکی از پایه ها در مدیریت راهبردی خود لحاظ کند و به این نکته سازمان ها توجه کنند که سامانه مدیریت زیست محیطی نقش روشن در سود شرکت و توسعه پایدار دارد. همینطور از سازمان می خواهد نظرات ذینفعان و قوانین ملی و بین المللی را در طرح ریزی سیستم مدیریت محیط زیست خود در نظر بگیرد. بویژه هنگامی که این مسائل بر روی عملکرد و خطرات زیست محیطی سازمان تاثیر مستقیم دارد.
در استاندارد ISO 14001:2015 تاکید بیشتری بر فرایند مدیریت ریسک شده است و شفاف سازی در ارتباط با مدیریت ریسک انجام شده و به صراحت از سازمان خواسته نظرات ذینفعان را در آن انعکاس دهند. با توجه به اینکه در استاندارد ISO 9001:2015 نیز مدیریت ریسک یکی از الزامات جدید اضافه شده به این استاندارد می باشد لذا تغییر در استاندارد ISO 14001:2015 در این زمینه ضروری به نظر می رسید.
بعلاوه در ISO 14001:2015 تاکید فراوانی بر رهبری و نقش ان در توسعه فرهنگ مدیریت محیط زیست و جلوگیری از آلودگی شده. از آنجا که یک یک کارکنان سازما در شکل گیری و پیاده سازی این استاندارد نقش دارند لذا این مسئله در ویرایش ۲۰۱۵ استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ به صورت روشن مورد تاکید قرار گرفته.
در استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵ به طور واضح بر پیشگیری به جای انجام اقدامات اصلاحی برای حفاظت از محیط زیست و جلو گیری از ضرر و زیان به آن تاکید شده است. در این متن از واژه کلی محیط زیست استفاده نشده بلکه به صراحت از جلوگیری از تغییرات آب و هوایی ، کاهش مصرف سوخت های فسیلی ،حفاظت از تنوع زیستی و اکو سیستم ها و غیره تاکید شده.
یکی از مشکلات عمده در پیاده سازی استاندارد ISO 14001 : 2004 که به شرکت ASYS به اطلاع کمیته بازنگری کننده رساند مسئله عدم توجه به چرخه حیات محصول بود بر اساس گزارشی که ایسیس اسپانیا به کمیته ارائه کرد تقریبا در ۷۳ در صد شرکت ها به مسئله چرخه حیات محصول و نقش ان بر محیط زیست توجهی نشده بود بر این مبنا در ویرایش جدید ISO 14001:2015 به این مسئله توجه شده و از سازمان ها خواسته شده چرخه حیات محصولات و سازمان را به طور خاص مورد توجه قرار داده و در انجام ریسک آنالیز و طرح ریزی سیستم به ان توجه کند بویژه این مسئله برای مرحله پایانی عمر محصول و یا سازمان الزام شده که چطور با پسماند های مربوطه برخورد می شود.
ارتباطات و نقش ان در اثربخشی سامانه مدیریت زیست محیطی جز مهم ترین مسائلی است که در ویرایش جدید ایزو ۱۴۰۰۱ به ان پرداخته شده در ویرایش قبلی از سازمان خواسته شده بود در ارتباط با ارتباطات خارجی تصمیم گیری کند اما درا ین استاندارد این مطلب الزام شده است بویژه این مسئله در ارتباط با اطلاعات مورد تاکید قرار گرفته.
هزینه ارتقا استاندارد ISO 14001 : 2004 به ISO 14001 : 2015
شرکت ها برای اخذ گواهینامه ISO 14001:2015 در ابتدا باید شخصا یا به کمک یک مشاور سیستم خود را ارتقا دهند. اگر سیستم ISO 14001:2004 در سازمان بخوبی پیاده شده باشد هزینه اجرایی زیادی به شرکت تحمیل نمی شود چون عملا تغییر فوق العاده ای در این استاندارد بوجود نیامده بجز تاکید بر چرخه حیات محصول که شامل پسماند و بازیافت آن هم می شود که در اروپا الزامی بوده شرکت ها تقریبا از دهه ۹۰ قرن ۲۰ آن را اجرا می کردند. هزینه ارتقا ISO 1400:2004 به ISO 14001:2015 که از طرف شرکت ASYS دریافت می شود برابر هزینه سورلانس ( ممیزی مراقبتی) می باشد. اعم از اینکه گواهینامه ISO 1400:2004 توسط ASYS صادر شده باشد و یا توسط سایر شرکت های گواهی دهنده مانند شرکت BSI انگلستان شرکت TUV آلمان شامل RW TUV که اکنون TUV NORD نامیده می شود و یا شرکت TUV INTERCERT و یا TUV RHILAND شرکت DNVنروژ شرکت SGS شرکت IMQ شرکت گواهی دهنده BV که جز شرکت های معتبر گواهی دهنده هستند صادر شده باشد.
ما پیشنهاد می کنیم با توجه به انتشار متن استاندارد ISO 9001:2015 به صورت رسمی در سپتامبر ۲۰۱۵ ارتقا این دو استاندارد ایزو ۹۰۰۱ و ایزو ۱۴۰۰۱ در سازمان ها با هم انجام شود. این کار باعث کاهش هزینه مشاوره جلوگیری از دوباره کاری در طرحریزی سیستم و مستندات می شود. اینکه ارتقا ISO 1400:2004 به ISO 14001:2015 چقدر زمان می برد باید گفت در صورت طراحی و اجرای مناسب استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۰۴ این زمان حدود دو ماه برآورد می شود.
برای اطلاعات بیشتر و یا گرفتن گواهینامه ISO 14001 : 2015 با ما با شماره ۴۴۴۴۲۹۸۵۵ تماس حاصل فرمایید.
ما اقدام به برگزاری دوره های ارتقا استاندارد ISO 14001:2015 و ثبت نتایج آن در سایت شرکت ASYS ACADEMY می نماییم. برای اطلاعات بیشتر به سایت آسیس آکادمی مراجعه فر مایید.
روش پیاده سازی استاندارد ISO 14001:2015 و گرفتن گواهی آن
نحوه پیاده سازی و اخذ گواهینامه استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ در نمودار مربوطه شرح داده شده است.
کلمات کلید :
استاندارد محیط زیست ، پیشگیری از آلودگی محیط زیست تاریخ انتشار ایزو ۱۴۰۰۱ گواهی ایزو ۱۴۰۰۱ و یرایش ۲۰۱۵ تغییرات استاندارد ISO 14001 : 2015 نسبت به ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۰۴ متن استاندارد ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵ پیش نویس استاندارد ISO 14001:2015 زمان انتشار بازنگری استاندارد ISO 14001:2015 دوره آشنایی با الزامات ISO 14001:2015 دوره تغییرات استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ ویرایش ۲۰۱۵